شهرت عملی متأخرینشهرت عملی متاخرین به رواج عمل به روایتی توسط عده زیادی از فقهای متاخّر از عصر امامان علیهم‌السّلام اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفشهرت عملی متاخرین، در موردی است که اشتهار عمل به روایت صدور فتوا به استناد آن در میان جمع زیادی از فقهای متاخر محقق شده باشد. ۲ - مراد از فقهای متأخر«فقهای متاخر» فقیهانی هستند که اجتهاد را به طور گسترده به کار می‌گرفتند؛ یعنی به کمک ادله نقلی ، ادله عقلی ، اصول عملی و ضوابط و قواعد کلی، به اجتهاد می‌پرداختند و حکم موضوعات جدید و مصادیق مستحدث را که در مورد آنها نصی وجود نداشت، استخراج می‌نمودند؛ به خلاف قدما که در فتاوای خود به متن روایات بسنده می‌نمودند به آنها تعبد داشتند و دامنه اجتهادشان محدود بوده است. ۳ - آغاز زمان فقیهان متاخردرباره آغاز زمان فقیهان متاخر، اختلاف است، اما زمان « علاّمه حلّی » به بعد را به طور قطع می‌توان عصر ظهور «فقهای متاخر» نامید. البته برخی، شروع آن را از « ابن ادریس » به بعد می‌دانند. ۴ - حجیت شهرت عملی متاخرینگروهی از علما ، شهرت عملی متاخرین را فاقد حجیت دانسته‌اند؛ یعنی نه آن را جابر ضعف سند و نه کاسر صحت آن می‌دانند. [۲]
انوار الاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۲، ص۴۱۷.
[۴]
مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، محمدی، ابوالحسن، ص۲۷۷.
[۵]
الموجز فی اصول الفقه، سبحانی تبریزی، جعفر، ج۲، ۱، ص۲۷۳.
۵ - عناوین مرتبطشهرت عملی. ۶ - پانویس
۷ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۱۸، برگرفته از مقاله «شهرت عملی متأخرین». |